Drożdżyca, razem z nieco rzadziej występującą rzęsistkowicą, jest przyczyną ok. 90 proc. infekcji pochwy. W ostatnich latach obserwowany jest znaczny wzrost liczby zachorowań - przyjmuje się, że obecnie co czwarte zakażenie jest spowodowane kandydozą.

Drożdżyca (kandydoza) razem z rzadszymi nieco przypadkami rzęsistkowicy jest przyczyną ok. 90 proc. infekcji pochwy. W ostatnich latach obserwowany był znaczny wzrost liczby zachorowań i obecnie przyjmuje się, że co czwarte zakażenie jest spowodowane grzybicą.Barierę ochronną przed wszelkiego rodzaju infekcjami, w tym grzybiczymi, stanowi odpowiednia mikroflora bakteryjna pochwy. Za utrzymanie prawidłowego stanu zdrowia pochwy odpowiedzialne są przede wszystkim bakterie ją zasiedlające. Dominującą rolę odgrywają tu bakterie z rodzaju Lactobacillus (pałeczki kwasu mlekowego).

Wśród grzybów drożdżakowatych występujących w pochwie, najpowszechniejszym patogenem jest Candida albicans, jednak coraz częściej spotyka się także inne gatunki z rodzaju Candida jak np. C. tropicalis, C. crusei lub C. glabrata, które obecnie izoluje się w 1/3 przypadków zakażeń drożdżakami.

Najczęstszymi przyczynami zgłaszania się kobiet z drożdżycą do ginekologa są upławy i świąd sromu. Chociaż dolegliwości te wydawać się mogą błahe, a kandydoza, w przypadku prawidłowo funkcjonującego układu immunologicznego, nie jest ciężkim zakażeniem, to ze względu na duże rozpowszechnienie i częste nawroty oraz dokuczliwość jest główną przyczyną szukania porady lekarskiej (20-40 proc. wszystkich porad). Szczyt zachorowań przypada pomiędzy 16. a 30. rokiem życia, co wiąże się z wysoką aktywnością seksualną w tym przedziale wiekowym.

Grzyby drożdżakopodobne wykazują wybitne powinowactwo do błon śluzowych oraz wilgotnych powierzchni skóry. Kandydoza objawia się zwykle gęstymi, serowato-białymi upławami oraz świądem sromu (90 proc. chorych), u 3/4 pacjentek występuje bolesność i pieczenie, zwłaszcza po stosunku. W niektórych przypadkach upławy mogą być rzadkie i wodniste, dając charakterystyczny białawy połysk pochwy i sromu. Zakażenie może się także szerzyć na otaczającą skórę, tworząc wykwity na wargach sromowych oraz wewnętrznej powierzchni ud, zaś u chorych na cukrzycę - na powierzchnię skóry pachwin oraz szpary międzypośladkowej, przybierając postać wyprzeń. W badaniu fizykalnym błona śluzowa pochwy jest przekrwiona, a srom zaczerwieniony, z otarciami naskórka. Upławy nie mają zwykle przykrej woni, ani nie są podbarwione, chyba że zakażenie ma mieszaną etiologię.

Jeśli w wywiadzie nie stwierdza się występowania grzybicy po każdym podaniu antybiotyków, to nie zaleca się rutynowego leczenia przeciwgrzybicznego po antybiotykoterapii.

W wywiadzie należy uwzględnić czas trwania objawów, aktywność seksualną, występowanie po stosunku upławów o nieprzyjemnej woni, stosowane metody antykoncepcji, ogólny stan zdrowia, przyjmowane leki, uprzednie dolegliwości o podobnym charakterze oraz przebyte choroby przenoszone drogą płciową. Można mieć do czynienia z niezakaźną etiologią zapalenia pochwy, należy zapytać o to, czy pacjentka nie zmieniała ostatnio rodzaju detergentów używanych do prania, a także o stosowanie perfumowanych środków higieny intymnej. Należy wykluczyć obecność chorób ogólnoustrojowych (np. cukrzycy) oraz innych infekcji: dolegliwości bólowe w obrębie jamy brzusznej lub miednicy sugerują istnienie stanu zapalnego miednicy mniejszej, zwłaszcza, gdy towarzyszy im dysuria czy gorączka.

Nadal nierozstrzygnięta pozostaje kwestia czy Candida albicans jest w niektórych przypadkach jedynie komensalem narządów płciowych, czy też zawsze jest czynnikiem patogennym. Candida, jako komensal obecny jest w środowisku pochwy w niewielkich skupiskach u prawie 1/3 zdrowych kobiet. Do objawowego zakażenia dochodzi, gdy proliferacja powoduje przyleganie komórek grzybni do nabłonka pochwy. Mimo że u wszystkich kobiet występują w surowicy przeciwciała przeciwko C. albicans, nie spełniają one roli ochronnej. Wydaje się, że odporność komórkowa z udziałem granulocytów obojętnochłonnych oraz makrofagów i limfocytów T jest głównym mechanizmem ochronnym. Do nawrotu zakażenia dochodzi często pod koniec II fazy cyklu, kiedy stężenie progesteronu osiąga maksymalne wartości, co ze względu na jego immunosupresyjne działanie osłabia odporność typu komórkowego. Potwierdzeniem tego faktu może być także obserwowana zwiększona zachorowalność w trakcie ciąży, wynosząca w I trymestrze 10 proc., zaś w III 23-55 proc.. W 20 proc. czynnikiem powodującym nawroty kandydozy jest reakcja alergiczna ze strony pochwy na składniki nasienia, bądź też stosowane leki.

W przypadku niepowikłanej drożdżycy pH pochwy pozostaje zwykle w granicach normy (3,8-4,2).

Nawroty drożdżycy zdarzają się u pacjentek bardzo często. Przypadki takie wymagają dużej uwagi. Ważne jest, aby właściwie ocenić zagadnienia higieny osobistej, takie jak częstość kąpieli i noszenie bielizny z włókien sztucznych, która zatrzymuje wilgoć z wydzieliny pochwowej, co predysponuje do infekcji. Należy również wykluczyć inne stany, typowo związane z zakażeniem grzybami, jak cukrzyca czy stany obniżonej odporności. W końcu należy wykluczyć udział innych czynników i zakażenia mieszane.

Czynniki sprzyjajÄ…ce