Eksperci American College of Obstetricians and Gynecologists omówili aktualny (2015) stan wiedzy odnośnie do rezerwy jajnikowej i wskazania do jej oceny za pomocą badań hormonalnych i obrazowania ultrasonograficznego.

Podkreślono w opinii, że choć na podstawie dostępnych testów nie można przewidzieć zakończenia zdolności rozrodczych kobiety, to jednak otrzymanie wyników poza granicami normy właściwej dla wieku powinno być wskazaniem do wdrożenia intensywniejszego postępowania diagnostycznego oraz leczenia.

Do czynników ryzyka zmniejszonej rezerwy jajnikowej zaliczono m.in. zaawansowany wiek rozrodczy (>35. rż.), występowanie wczesnej menopauzy w rodzinie, palenie tytoniu, uwarunkowania genetyczne (np. kariotyp 45,X mozaicyzm), przebyte leczenie gonadotoksyczne (chemioterapia, napromienianie), oraz przebyte operacje na jajnikach (usunięcie gonady, usunięcie torbieli endometrialnej).

Wśród podstawowych badań diagnostycznych rezerwy jajnikowej wymieniono: oznaczenie stężenia folitropiny (FSH) w 2.-3. dniu cyklu, hormonu antymüllerowskiego (AMH) w dowolnym dniu cyklu oraz przezpochwowe badanie ultrasonograficzne w 2.-5. dniu cyklu, w trakcie którego ocenia się liczbę pęcherzyków o średnicy 2-10 mm.

Ponadto omówiono przydatność kliniczną innych badań, takich jak: test z klomifenem, oznaczanie stężenia inhibiny B, hormonu wydzielanego przez preantralne i antralne pęcherzyki jajnikowe, oraz ocenę ultrasonograficzną objętości gonad.

Wnioski i zalecenia

1. Badanie rezerwy jajnikowej powinno być przeprowadzone u kobiet, które ukończyły 35. rok życia i nie zachodzą w ciążę przez 6 miesięcy, oraz u kobiet, u których istnieje zwiększone ryzyko niedostatecznej rezerwy jajnikowej z powodu przebytego leczenia (np. terapia przeciwnowotworowa lekami uszkadzającymi gonady i/lub napromienianiem, leczenie operacyjne torbieli endometrialnych).

2. Najbardziej odpowiednim badaniem rezerwy jajnikowej jest oznaczenie stężenia FSH i estradiolu lub AMH. 

3. Wyniki świadczące o zmniejszonej rezerwie jajnikowej nie oznaczają całkowitej niemożności zajścia w ciążę i nie powinny stanowić wyłącznej podstawy do ograniczenia lub odmowy wdrożenia leczenia niepłodności.

4. Najlepszym zastępczym wskaźnikiem jakości oocytów jest wiek kobiety. 

5. W porównaniu ze swoimi rówieśniczkami, u kobiet z ograniczoną rezerwą jajnikową mimo regularnych miesiączek stwierdza się gorszą jakość pęcherzyków jajnikowych. U kobiet tych stwierdza się często niedostateczną odpowiedź na stymulację lekami oraz zmniejszone prawdopodobieństwo zajścia w ciążę.