top-image.png
Indywidualna Specjalistyczna Praktyka Lekarska
lek. med. Jerzy Skotnicki
Ginekolog - Po硂縩ik, Cytolog
Asystent Prywatnego Szpitala Po硂縩iczo-Ginekologicznego Ujastek

tel. kom. (0) 506 670 083
os. S硂neczne 11 (ul. S. 痚romskiego 11), Krak體-Nowa Huta
Z ksi臋gi gosci
Justyna
Bardzo dzi臋kuj臋 za opiek臋 nade mn膮 i male艅stwem podczas ci膮偶y
wi阠ej...
Ostatnio dodane:

Wytyczne American Institute of Ultrasound in Medicine dla po艂o偶niczego badania ultrasonograficznego
Badanie USG p艂odu powinno si臋 wykonywa膰 tylko ze 艣cis艂ych wskaza艅 medycznych, w celu uzyskania koniecznych informacji diagnostycznych, minimalizuj膮c ekspozycj臋 p艂odu na ultrad藕wi臋ki. Badanie o ograniczonym zakresie mo偶na wykona膰 w klinicznych stanach nag艂ych lub w okre艣lonym celu, takim jak ocena rytmu serca p艂odu lub zarodka, okre艣lenie po艂o偶enia p艂odu lub obj臋to艣ci p艂ynu owodniowego. Badania kontrolne o ograniczonym zakresie mog膮 by膰 uzasadnione w przypadku powt贸rnej oceny wielko艣ci p艂odu, okresowej oceny jego wzrostu lub ponownej oceny stwierdzonych wcze艣niej nieprawid艂owo艣ci w przypadku, gdy dost臋pne s膮 wyniki uprzednio wykonanego pe艂nego badania.Mimo i偶 badanie USG nie zawsze pozwala wykry膰 wady wrodzone p艂odu, stosowanie si臋 do poni偶szych wytycznych zwi臋ksza szans臋 na rozpoznanie mo偶liwie najwi臋kszej liczby przypadk贸w anomalii p艂odowych.

Klasyfikacja bada艅 USG p艂odu

Badanie USG w I trymestrze ci膮偶y
Standardowe badanie USG w II lub III trymestrze ci膮偶y
Standardowe badanie USG wykonuje si臋 w II i III trymestrze ci膮偶y. Obejmuje ono ocen臋 po艂o偶enia p艂odu, obj臋to艣ci p艂ynu owodniowego, po艂o偶enia 艂o偶yska oraz czynno艣ci serca, parametr贸w biometrycznych i budowy p艂odu. Je艣li nie ma ku temu przeszk贸d technicznych, nale偶y oceni膰 r贸wnie偶 szyjk臋 macicy i przydatki.
Badanie USG o ograniczonym zakresie
Badanie USG o ograniczonym zakresie wykonuje si臋 w przypadku konieczno艣ci wyja艣nienia okre艣lonego problemu medycznego. Badanie takie mo偶na przeprowadzi膰 w stanach nag艂ych, na przyk艂ad w razie krwawienia z dr贸g rodnych, w celu oceny czynno艣ci serca p艂odu. Uzasadniona b臋dzie r贸wnie偶 ocena po艂o偶enia p艂odu u rodz膮cej kobiety, ale w wi臋kszo艣ci przypadk贸w badanie USG o ograniczonym zakresie wykonuje si臋 tylko w贸wczas, gdy przeprowadzono wcze艣niej pe艂ne badanie ultrasonograficzne.
Badania specjalistyczne
Je艣li na podstawie wywiadu, nieprawid艂owych wynik贸w bada艅 biochemicznych lub wyniku ograniczonego czy standardowego badania USG podejrzewa si臋 wad臋 u p艂odu, nale偶y wykona膰 szczeg贸艂owe badanie jego budowy. Do specjalistycznych bada艅 USG mo偶na r贸wnie偶 zaliczy膰 badanie doplerowskie i echokardiograficzne p艂odu, ocen臋 profilu biofizycznego oraz dodatkowe pomiary biometryczne.

Charakterystyka badania

Badanie USG w I trymestrze ci膮偶y


Wskazania
Badanie USG stanowi przydatn膮 metod臋 diagnostyczn膮 w wielu sytuacjach klinicznych u kobiet w I trymestrze ci膮偶y. Wykonuje si臋 je mi臋dzy innymi z nast臋puj膮cych wskaza艅:
- potwierdzenie ci膮偶y wewn膮trzmacicznej,
- podejrzenie ci膮偶y ektopowej,
- okre艣lenie przyczyny krwawienia z macicy,
- okre艣lenie przyczyny b贸lu w miednicy,
- ocena wieku ci膮偶owego,
- rozpoznanie lub ocena ci膮偶y wielop艂odowej,
- stwierdzenie czynno艣ci serca p艂odu,
- pomocniczo w przypadku pobierania kosm贸wki, transferu zarodka oraz okre艣lania po艂o偶enia i usuwania wk艂adki wewn膮trzmacicznej,
- ocena zmian w narz膮dach miednicy matki i(lub) nieprawid艂owo艣ci dotycz膮cych macicy,
- podejrzenie za艣niadu groniastego.
Badanie o ograniczonym zakresie mo偶na wykonywa膰 w celu okresowej oceny wzrostu p艂odu, obj臋to艣ci p艂ynu owodniowego, szyjki macicy i potwierdzenia czynno艣ci serca p艂odu.

Oceniane parametry
Badanie w I trymestrze ci膮偶y mo偶na wykona膰 zar贸wno przez pow艂ok臋 brzuszn膮, jak i pochw臋. Je艣li badanie przezbrzuszne nie jest rozstrzygaj膮ce, powinno si臋 wykona膰 badanie przez pochw臋 lub krocze.
Ocena macicy i przydatk贸w w celu potwierdzenia obecno艣ci p臋cherzyka ci膮偶owego
Nale偶y oceni膰 macic臋 i przydatki w celu potwierdzenia obecno艣ci p臋cherzyka ci膮偶owego. Je艣li mo偶na go uwidoczni膰, powinno si臋 udokumentowa膰 jego lokalizacj臋, oceni膰, czy wyst臋puje p臋cherzyk 偶贸艂tkowy i zarodek, a je艣li to mo偶liwe, zmierzy膰 d艂ugo艣膰 ciemieniowo-siedzeniow膮.
D艂ugo艣膰 ciemieniowo-siedzeniowa jest dok艂adniejszym wska藕nikiem czasu trwania ci膮偶y ni偶 艣redni wymiar p臋cherzyka ci膮偶owego. Je艣li jednak nie stwierdza si臋 zarodka, powinno si臋 okre艣li膰 drugi z parametr贸w.
Nale偶y zachowa膰 ostro偶no艣膰 w jednoznacznym ustalaniu rozpoznania p臋cherzyka ci膮偶owego, je艣li nie stwierdza si臋 w nim p臋cherzyka 偶贸艂tkowego i echa zarodka. Zbiornik p艂ynu wewn膮trz macicy mo偶e by膰 w rzeczywisto艣ci pseudop臋cherzykiem zwi膮zanym z ci膮偶膮 ektopow膮.

Stwierdzenie lub niestwierdzenie czynno艣ci serca p艂odu
W badaniu przezpochwowym czynno艣膰 serca mo偶na stwierdzi膰 w贸wczas, gdy d艂ugo艣膰 zarodka wynosi co najmniej 5 mm. W przypadku uwidocznienia zarodka o d艂ugo艣ci nieprzekraczaj膮cej 5 mm, u kt贸rego nie stwierdza si臋 czynno艣ci serca, mo偶e by膰 wskazane dodatkowe badanie w p贸藕niejszym czasie.

Okre艣lenie liczby p艂od贸w
Je艣li to mo偶liwe, w przypadku ci膮偶y wielop艂odowej powinno si臋 udokumentowa膰 liczb臋 kosm贸wek i work贸w owodniowych.

Ocena macicy, przydatk贸w i zag艂臋bienia odbytniczo-macicznego
Nale偶y odnotowa膰 obecno艣膰, lokalizacj臋 i wielko艣膰 mi臋艣niak贸w macicy oraz guz贸w przydatk贸w. Powinno si臋 oceni膰 obecno艣膰 p艂ynu w zag艂臋bieniu odbytniczo-macicznym.

Badanie w II i III trymestrze ci膮偶y

Wskazania
W II i III trymestrze ci膮偶y badanie USG mo偶e by膰 pomocne w wielu sytuacjach; wykonuje si臋 je mi臋dzy innymi z nast臋puj膮cych wskaza艅:
- ocena wieku ci膮偶owego,
- ocena wzrostu p艂odu,
- krwawienia z macicy,
- b贸l brzucha/b贸l zlokalizowany w miednicy,
- niewydolno艣膰 cie艣niowo-szyjkowa,
- ocena po艂o偶enia p艂odu,
- podejrzenie ci膮偶y wielop艂odowej,
- pomocniczo w czasie amniocentezy,
- w przypadku stwierdzenia znacz膮cej r贸偶nicy pomi臋dzy wielko艣ci膮 macicy a wiekiem ci膮偶owym,
- ocena guza w miednicy mniejszej,
- podejrzenie za艣niadu groniastego,
- pomocniczo w przypadku zak艂adania szwu okr臋偶nego na szyjk臋 macicy,
- podejrzenie ci膮偶y ektopowej,
- podejrzenie obumarcia p艂odu,
- podejrzenie nieprawid艂owo艣ci macicy,
- ocena dobrostanu p艂odu,
- podejrzenie nieprawid艂owej obj臋to艣ci w贸d p艂odowych,
- podejrzenie oddzielenia si臋 艂o偶yska,
- pomocniczo w przypadku zewn臋trznego obrotu p艂odu na g艂贸wk臋,
- przedwczesne p臋kni臋cie b艂on p艂odowych i(lub) por贸d przedwczesny,
- nieprawid艂owe warto艣ci oznacze艅 marker贸w biochemicznych,
- d艂ugofalowa obserwacja anomalii p艂odowych,
- d艂ugofalowa obserwacja lokalizacji 艂o偶yska w przypadku podejrzenia jego przodowania,
- wady wrodzone u p艂odu w poprzednich ci膮偶ach,
- ocena dobrostanu p艂odu w p贸藕nym okresie ci膮偶y.
W okre艣lonych sytuacjach klinicznych mo偶e by膰 wskazane bardziej szczeg贸艂owe badanie budowy p艂odu.

Parametry oceniane w standardowym badaniu p艂odu
Czynno艣膰 serca p艂odu, liczba i po艂o偶enie p艂od贸w
Nale偶y udokumentowa膰 nieprawid艂ow膮 cz臋stotliwo艣膰 i(lub) rytm serca p艂odu. W przypadku ci膮偶y wielop艂odowej nale偶y r贸wnie偶 okre艣li膰 liczb臋 kosm贸wek, liczb臋 work贸w owodniowych, dokona膰 por贸wnania wielko艣ci p艂od贸w, oceni膰 ilo艣膰 w贸d p艂odowych (zwi臋kszona, zmniejszona lub prawid艂owa) w ka偶dym z work贸w owodniowych, a tak偶e okre艣li膰 p艂e膰 p艂od贸w (je艣li to mo偶liwe).

Jako艣ciowa lub p贸艂ilo艣ciowa ocena obj臋to艣ci p艂ynu owodniowego
Jako艣ciowa ocena obj臋to艣ci p艂ynu owodniowego powinna by膰 przeprowadzana przez do艣wiadczonych ultrasonografist贸w; opisano r贸wnie偶 metody oceny p贸艂ilo艣ciowej (np. oznaczenie indeksu p艂ynu owodniowego, pomiar pojedynczej najwi臋kszej kieszonki p艂ynu, dwuwymiarowy pomiar kieszonki).

Lokalizacja 艂o偶yska, ocena jego wygl膮du i po艂o偶enia wzgl臋dem uj艣cia wewn臋trznego kana艂u szyjki macicy, ocena sznura p臋powinowego, w tym okre艣lenie liczby naczy艅 p臋powinowych .
Jak wiadomo, po艂o偶enie 艂o偶yska we wczesnej ci膮偶y nie musi korelowa膰 z jego lokalizacj膮 w terminie porodu.
W obrazowaniu uj艣cia wewn臋trznego kana艂u szyjki macicy i jego po艂o偶enia wzgl臋dem 艂o偶yska mo偶e by膰 pomocne badanie wykonywane przez pow艂ok臋 brzuszn膮, krocze lub pochw臋.
W przypadku podejrzenia skracania si臋 szyjki macicy lub zg艂aszania przez ci臋偶arn膮 regularnych skurcz贸w macicy konieczne bywa wykonanie badania USG przez pochw臋 lub krocze.

Wiek ci膮偶owy
Pomiar odleg艂o艣ci ciemieniowo-siedzeniowej w I trymestrze ci膮偶y jest najdok艂adniejsz膮 ultrasonograficzn膮 metod膮 oceny czasu trwania ci膮偶y. Po tym okresie okre艣lenie wieku ci膮偶owego umo偶liwiaj膮 r贸偶ne parametry ultrasonograficzne, takie jak wymiar dwuciemieniowy, obw贸d brzucha i d艂ugo艣膰 ko艣ci udowej. Zmienno艣膰 w ocenie wieku ci膮偶owego zwi臋ksza si臋 wraz z zaawansowaniem ci膮偶y. Znacz膮ca niezgodno艣膰 pomi臋dzy wiekiem ci膮偶owym a wymiarami p艂odu mo偶e wskazywa膰 na nieprawid艂owy wzrost p艂odu, ograniczenie wewn膮trzmacicznego wzrostu lub makrosomi臋.
Wymiar dwuciemieniowy mierzy si臋 na poziomie wzg贸rza i jamy przegrody przezroczystej. W tej p艂aszczy藕nie przekroju nie powinny by膰 widoczne p贸艂kule m贸偶d偶ku. Pomiaru dokonuje si臋 od zewn臋trznej kraw臋dzi bli偶szej ko艣ci czaszki do wewn臋trznej kraw臋dzi dalszej ko艣ci czaszki.
Kszta艂t czaszki mo偶e by膰 sp艂aszczony (d艂ugog艂owie) lub zaokr膮glony (kr贸tkog艂owie) i obie formy uwa偶a si臋 za prawid艂owe. W zwi膮zku z tym w przypadku okre艣lonych odmian prawid艂owego rozwoju g艂owy p艂odu bardziej wiarygodnym parametrem w ocenie wieku ci膮偶owego ni偶 wymiar dwuciemieniowy mo偶e by膰 obw贸d g艂owy.
Obw贸d g艂owy mierzy si臋 w tym samym przekroju co wymiar dwuciemieniowy, dooko艂a zewn臋trznego obwodu czaszki; kszta艂t g艂owy nie ma wp艂ywu na ten pomiar.
D艂ugo艣膰 ko艣ci udowej mo偶e stanowi膰 wiarygodny parametr po 14. tygodniu ci膮偶y. Pomiar d艂ugiej osi trzonu ko艣ci udowej jest najdok艂adniejszy, gdy wi膮zka ultrad藕wi臋k贸w pada prostopadle do trzonu ko艣ci, pomin膮wszy nasad臋 dalsz膮 ko艣ci udowej.
Obw贸d brzucha powinien by膰 mierzony na linii sk贸ry, na rzeczywistym przekroju poprzecznym, obejmuj膮cym 偶y艂臋 p臋powinow膮, zatok臋 wrotn膮 i 偶o艂膮dek p艂odu, o ile zosta艂 on uwidoczniony.
Pomiar obwodu brzucha oraz inne parametry biometryczne umo偶liwiaj膮 ocen臋 masy cia艂a p艂odu, a tak偶e wykrywanie wewn膮trzmacicznego ograniczenia wzrostu p艂odu i makrosomii.

Masa cia艂a p艂odu
Mas臋 cia艂a p艂odu ocenia si臋 na podstawie takich parametr贸w, jak wymiar dwuciemieniowy, obw贸d g艂owy, obw贸d brzucha i d艂ugo艣膰 ko艣ci udowej. Wyniki z r贸偶nych modeli predykcyjnych mo偶na por贸wnywa膰 z siatk膮 centylow膮 masy cia艂a p艂odu w publikowanych nomogramach.
Je艣li dost臋pne s膮 wyniki uprzednio wykonanych bada艅, powinno si臋 oceni膰 wzrost p艂odu na podstawie zmian w warto艣ciach mierzonych parametr贸w. Badania w celu oceny wzrostu p艂odu przeprowadza si臋 zwykle w odst臋pie co najmniej 3 tygodni. Je艣li wykonuje si臋 je cz臋艣ciej, mog膮 powstawa膰 w膮tpliwo艣ci, czy obserwowane zmiany naprawd臋 stanowi膮 wynik wzrostu p艂odu, czy te偶 s膮 spowodowane technik膮 pomiaru.
Obecnie obliczanie masy cia艂a p艂odu nawet najlepszymi metodami jest obarczone b艂臋dem rz臋du ±15%. Przyczynami tej zmienno艣ci mog膮 by膰 takie czynniki, jak cechy danej populacji, liczba i rodzaj mierzonych parametr贸w anatomicznych, czynniki techniczne wp艂ywaj膮ce na rozdzielczo艣膰 obraz贸w ultrasonograficznych i zakres badanej masy cia艂a.

Obrazowanie wewn臋trznych narz膮d贸w p艂ciowych matki
Nale偶y oceni膰 macic臋 oraz przydatki.
Badanie pozwala na wykrycie sporadycznie wyst臋puj膮cych zmian, kt贸re mog膮 mie膰 znaczenie kliniczne. Powinno si臋 odnotowa膰 obecno艣膰, lokalizacj臋 i wielko艣膰 mi臋艣niak贸w macicy oraz guz贸w przydatk贸w. Uwidocznienie prawid艂owych jajnik贸w w II i III trymestrze ci膮偶y jest cz臋sto niemo偶liwe.

Budowa p艂odu
Na w艂a艣ciw膮 ocen臋 budowy p艂odu pozwala badanie USG przeprowadzone po 18. tygodniu ci膮偶y. Mo偶liwe jest wcze艣niejsze uwidocznienie prawid艂owych struktur, chocia偶 bywa to trudne w przypadku pewnych narz膮d贸w z powodu wielko艣ci p艂odu, jego po艂o偶enia i ruch贸w, a tak偶e blizn lub zwi臋kszonej grubo艣ci pow艂oki brzusznej kobiety. Badanie w II lub III trymestrze wi膮偶e si臋 niekiedy z technicznymi ograniczeniami w ocenie budowy p艂odu wynikaj膮cymi z artefakt贸w, stanowi膮cych nast臋pstwo cieni akustycznych. W razie wyst膮pienia takich zak艂贸ce艅 dokumentacja badania USG powinna zawiera膰 ich opis. W takich przypadkach pomocne bywa badanie kontrolne.

Poni偶ej przedstawiono g艂贸wne punkty standardowej oceny budowy anatomicznej p艂odu. Je艣li na podstawie standardowego badania USG stwierdzono nieprawid艂owo艣ci lub podejrzewa si臋 ich wyst臋powanie, konieczne bywa przeprowadzenie dok艂adniejszego badania.
G艂owa i szyja
   - m贸偶d偶ek
   - splot naczyni贸wkowy
   - zbiornik wielki m贸zgu
   - komory boczne m贸zgu
   - sierp m贸zgu
   - jama przegrody przezroczystej
Klatka piersiowa
Podstawowe badanie serca obejmuje ocen臋 czterojamowej sylwetki tego narz膮du.
Je艣li istniej膮 mo偶liwo艣ci techniczne, podstawowe badanie serca powinno si臋 uzupe艂ni膰 ocen膮 du偶ych naczy艅 t臋tniczych wychodz膮cych z serca.
Brzuch
   - 偶o艂膮dek (obecno艣膰, wielko艣膰 i po艂o偶enie)
   - nerki
   - p臋cherz moczowy
   - miejsce p艂odowego przyczepu sznura p臋powinowego
   - liczba naczy艅 w sznurze p臋powinowym
Rdze艅 kr臋gowy - odcinek szyjny, piersiowy, l臋d藕wiowy i krzy偶owy
Ko艅czyny dolne i g贸rne (obecno艣膰 lub brak)
P艂e膰
W ci膮偶ach ma艂ego ryzyka okre艣lenie p艂ci jest wskazane tylko w przypadku oceny ci膮偶 wielop艂odowych.

Bezpiecze艅stwo p艂odu
Diagnostyczne badanie USG p艂odu uwa偶a si臋 zwykle za bezpieczne. Nale偶y je wykonywa膰 tylko w przypadku uzasadnionych wskaza艅 medycznych oraz w celu uzyskania niezb臋dnych danych diagnostycznych, stosuj膮c technik臋 zapewniaj膮c膮 mo偶liwie najmniejsz膮 ekspozycj臋 na ultrad藕wi臋ki, zgodnie z zasad膮 ALARA .

Komentarz
Przedstawione w artykule zagadnienia nale偶膮 obecnie do podstawowych problem贸w po艂o偶nictwa. Badania USG sta艂y si臋 nieodzownym elementem wsp贸艂czesnej diagnostyki, szczeg贸lnie prenatalnej. Okre艣lone przez American Institute of Ultrasound in Medicine (AIUM) wskazania do przeprowadzania podstawowego badania USG w I trymestrze ci膮偶y obejmuj膮: ocen臋 wielko艣ci p臋cherzyka ci膮偶owego, obecno艣ci p臋cherzyka 偶贸艂tkowego, okre艣lenie d艂ugo艣ci ciemieniowo-siedzeniowej oraz stwierdzenie czynno艣ci serca p艂odu. Na zaproponowan膮 ocen臋 rozwoju ci膮偶y w I trymestrze sk艂adaj膮 si臋 podstawowe pomiary sonograficzne, co umo偶liwia powszechne stosowanie bada艅 USG i nie wymaga skomplikowanej aparatury. Mo偶na to t艂umaczy膰 faktem, 偶e w wi臋kszo艣ci przypadk贸w badania te wykonuje w USA wykwalifikowany personel - ultrasonografi艣ci, kt贸rzy nie s膮 lekarzami.

Sekcja Ultrasonografii i Sekcja Terapii P艂odu Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego rekomenduje nast臋puj膮ce podstawowe elementy badania ultrasonograficznego w 11.-14. tygodniu ci膮偶y:
okre艣lenie liczby p臋cherzyk贸w ci膮偶owych i ich lokalizacji
ocen臋 czynno艣ci serca p艂odu (FHR)
pomiar d艂ugo艣ci ciemieniowo-siedzeniowej (CRL) i(lub) wymiaru dwuciemieniowego (BPD)
ocen臋 anatomii p艂odu:
   - kszta艂t czaszki, sierp m贸zgu, sploty naczyni贸wkowe kom贸r
   - 艣ciany pow艂ok jamy brzusznej, z uwzgl臋dnieniem fizjologicznej przepukliny p臋pkowej wyst臋puj膮cej do 12. tygodnia ci膮偶y
   - obecno艣膰 i lokalizacja 偶o艂膮dka
   - lokalizacja i czynno艣膰 serca
   - obecno艣膰 i lokalizacja p臋cherza moczowego
   - ci膮g艂o艣膰 kr臋gos艂upa
   - obecno艣膰 i wielko艣膰 ko艅czyn g贸rnych i dolnych
   - lokalizacja kosm贸wki

W naszym kraju rozwa偶a si臋 mo偶liwo艣膰 w艂膮czenia pomiaru NT do podstawowego badania USG mi臋dzy 11. a 14. tygodniem ci膮偶y, po odpowiednim specjalistycznym przeszkoleniu personelu. Ocena sonograficznych marker贸w wad rozwojowych w 11.-14. tygodniu jest rozpowszechniona w krajach europejskich. Pomiar NT, badanie cz臋stotliwo艣ci rytmu serca p艂odu, ocena obecno艣ci i pomiar ko艣ci nosowej oraz dok艂adna ocena anatomii p艂odu uwzgl臋dniaj膮ca ko艅czyny g贸rne i dolne powinny by膰 wykonywane w o艣rodkach specjalistycznych.

Zalecenia AIUM dotycz膮ce bada艅 USG w II i III trymestrze ci膮偶y pokrywaj膮 si臋 z zaleceniami obowi膮zuj膮cymi w Polsce. Mo偶na by dyskutowa膰 na temat oceny ko艅czyn p艂odu. Wed艂ug zalece艅 AIUM ocenie podlega tylko obecno艣膰 ko艅czyn. Jednak naszym zdaniem uwidocznienie wszystkich ko艣ci d艂ugich ko艅czyn dolnych i g贸rnych, ocena ruchomo艣ci wszystkich staw贸w oraz obecno艣ci d艂oni i st贸p powinny by膰 we wsp贸艂czesnej diagnostyce ultrasonograficznej standardem. Badanie USG powinno tak偶e obejmowa膰 ocen臋 paliczk贸w palc贸w d艂oni i st贸p oraz pomiary ko艣ci d艂ugich (ze szczeg贸lnych wskaza艅).  Ultrasonograficznej oceny anatomii p艂odu dokonuje si臋 w r贸偶nych krajach mi臋dzy 18. a 26. tygodniem ci膮偶y. Diagnostyka doplerowska powinna by膰 prowadzona w wybranych o艣rodkach lub po odpowiednim przeszkoleniu personelu.


 
<< wstecz   dalej >>

Powy偶szy artyku艂 przeznaczony jest do cel贸w dydaktycznych i jest kompilacj膮 wiedzy zgromadzonej podczas wieloletniego do艣wiadczenia, cytat贸w z artyku艂贸w umieszczonych na innych stronach internetowych, w periodykach drukowanych oraz na wyk艂adach i prezentacjach wyg艂aszanych na konferencjach medycznych. Jednocze艣nie zaznaczam, 偶e nie roszcz臋 sobie praw autoskich do powy偶szego artyku艂u.

T膮 stron臋 odwiedzi艂o ju偶
8930567 os贸b